![]() | ![]() | ![]() |
![]()
| Rola wiedzy we współczesnych społeczeństwach
Rola wiedzy we współczesnych społeczeństwach
Globalna gospodarka, oparta na wiedzy i technologiach informacyjno-telekomunikacyjnych, wymaga kształtowania nowych umiejętności we wszystkich zawodach, tak tradycyjnych, jak i nowych czy tych, które dopiero powstaną. Posiadanie wiedzy i odpowiednie wykształcenie to dziś dobra najbardziej cenione. Jednostka, żyjąc we współczesnym społeczeństwie, przez P.F. Druckera określonym mianem społeczeństwa wiedzy, zdaje sobie bardzo wyraźnie sprawę z olbrzymiego znaczenia kapitału umysłu. To dojście do społeczeństwa wiedzy odbywało się oczywiście etapowo. Dzisiaj więc, jak pisze Drucker, „podstawowy zasób ekonomiczny – „środki produkcji”, jeśli użyć terminu ekonomicznego, nie jest już kapitałem, podobnie zresztą jak nie są nim bogactwa naturalne (ekonomiczna „strefa”) czy „siła robocza”. Tym zasobem jest i będzie wiedza” 26. Ta wiedza jest istotna również dlatego, że człowiek poddał się dyrektywie nieustannego wzrostu, głównie wzrostu produktywności. A pamiętając twierdzenie A. Smitha, że wysoka produktywność wymaga nie tylko wyrafinowanego podziału pracy, lecz również tego, aby się on szybko zmieniał, domyślamy się wielkiej roli wiedzy i edukacji. Tylko nieustanny przyrost wiedzy i wykształcenia pozwoli współczesnemu człowiekowi na zaspokojenie olbrzymiego pragnienia osiągania wzrostu gospodarczego 27. Ten wzrost gospodarczy stał się – jak twierdzi D. Bell – „świeckim wyznaniem wiary w rozwiniętych krajach przemysłowych: źródłem indywidualnych motywacji, podstawą politycznej solidarności, fundamentem mobilizacji społeczeństw dla realizacji wspólnych celów” 28. Stał się wręcz (w pielęgnujących pokój państwach zachodnich) „moralnym ekwiwalentem” wojny. Wiedza nabrała fundamentalnego znaczenia jako źródło innowacji i poznania społecznego. Stała się przepustką do świata władzy. Społeczeństwo współczesne skupia się przede wszystkim na technice i organizacji wiedzy. Dążenie do wiedzy, jej zgłębienia i posiadania jest teraz swoistym wyrazem dążenia człowieka do władzy nad światem materialnym. Ta chęć dominacji nad światem materialnym sprawia, że dla gospodarki podstawowym czynnikiem produkcji staje się – no właśnie – informacja i wiedza. Następuje tym samym stopniowy odwrót od zawodów pracochłonnych do zawodów, które w coraz większym stopniu i w coraz bardziej naturalny sposób wykorzystują narzędzia technik informacyjnych. Możemy mówić o stopniowej dematerializacji pracy 29. Trzeba pamiętać, że ta „zdematerializowana praca” ma charakter unikatowy i najprawdopodobniej najbardziej pożądany, ponieważ jako niezbędnych środków używa wiedzy, czyli zasobu odnawialnego i pomnażanego w procesie zużywania. Możemy w związku z tym śmiało mówić o powstaniu przedsiębiorczości intelektualnej, nakierowanej na tworzenie podstaw materialnego bogactwa z niematerialnej wiedzy. I jak pisze S. Kwiatkowski, „posiadanie wiedzy, a zwłaszcza teoretycznej i praktycznej wiedzy o tym, jak skutecznie uczyć się funkcjonowania w nowoczesnym, nasyconym wiedzą społeczeństwie, jest najlepszą gwarancją wykorzystania potencjału rozwoju, w jaki wyposażyła nas natura” 30. Jakkolwiek mechanizmy, dzięki którym edukacja na poziomie wyższym wpływa na społeczny i ekonomiczny rozwój państw, nie są jeszcze w pełni zdiagnozowane (podobnie jak dokładne miary tego wpływu), to można jednak mówić o pewnych ogólnych korzyściach płynących z posiadania wyższego wykształcenia. Te potencjalne korzyści lokują się w sferze prywatnej i publicznej.
Potencjalne korzyści z kształcenia na poziomie wyższym
Źródło: Constructing Knowledge Societies: New Challenges for Tertiary Education, A World Bank Report, Washington, D.C. 2002, s. 81.
26 P.F. Drucker, Społeczeństwo pokapitalistyczne, Warszawa 1999, s. 14. 29 Por. A.P. Wierzbicki, Megatrendy cywilizacji informacyjnej u progu XXI wieku, [w:] Perspektywy awangardowych dziedzin nauki i technologii do roku 2010, Warszawa 1999.
opublikowano: 6 lutego 2006 13:35 | ||||||||||||||
|